Αντιμετώπιση καταγμάτων, συντηρητική/χειρουργική και παρακολούθηση
Ως κάταγμα ορίζεται η πλήρης ή μερική λύση της συνέχειας ενός οστού. Το κάταγμα σε ένα φυσιολογικό οστούν προκύπτει είτε από την άσκηση ισχυρής βίας για μία φορά (οπότε προκύπτουν διάφορα είδη κατάγματος, εικόνα 1), είτε από την επίδραση μικρής έντασης βίας επανειλημμένα, οπότε έχουμε το κάταγμα κοπώσεως ή stress fracture (εικόνα 2).
Κλινική εικόνα – Διάγνωση
Τα κατάγματα παρουσιάζονται κυρίως με πόνο και τοπικό οίδημα, συμπτώματα που υπάρχουν και σε απλές συνδεσμικές ή μυϊκές κακώσεις. Η διάγνωση των καταγμάτων γίνεται με απλές ακτινογραφίες σε δύο επίπεδα (προσθιοπίσθια και πλάγια) που θα πρέπει να γίνονται πάντα μετά από κάκωση που συνοδεύεται από έντονο πόνο και οίδημα, για να τεκμηριωθεί η ύπαρξη κατάγματος ή όχι.
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση των καταγμάτων μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι:
- Στα ανοικτά κατάγματα (αυτά στα οποία υπάρχει επικοινωνία του καταγματικού άκρου με το εξωτερικό περιβάλλον, μέσω ενός θλαστικού τραύματος του δέρματος), απαιτείται άμεση χειρουργική επέμβαση με καθαρισμό του τραύματος και σταθεροποίηση του κατάγματος.
- Στα ενδαρθρικά κατάγματα (αυτά στα οποία η γραμμή του κατάγματος αφορά την επιφάνεια ενός οστού που αρθρώνεται με ένα άλλο), απαιτείται κατά το δυνατό τέλεια ανάταξη, έτσι ώστε να αποφευχθεί η τριβή των οστών και η αρθρίτιδα.
- Στα ασταθή κατάγματα (αυτά στα οποία οι δυνάμεις των μυών που προσφύονται στα κατεαγόντα οστά είναι τέτοιες, που τείνουν να παρεκτοπίσουν το κάταγμα), χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση για την επίτευξη και διατήρησε της ανάταξης.
Στην συντηρητική αντιμετώπιση το κάταγμα ανατάσσεται (εφόσον είναι παρεκτοπισμένο) κλειστά, με χειρισμούς υπό τοπική ή γενική αναισθησία και ακινητοποιείται με κυκλοτερή γύψο ή νάρθηκα.Στην χειρουργική αντιμετώπιση το κάταγμα ανατάσσεται και σταθεροποιείται με τη βοήθεια υλικών οστεοσύνθεσης που είτε τοποθετούνται έξω από το δέρμα (εξωτερική οστεοσύνθεση) είτε τοποθετούνται πάνω στο οστούν όσο το δυνατό ατραυματικά. Γενικά, οι βασικές αρχές χειρουργικής αντιμετώπισης ενός κατάγματος (video1 και 2), αφενός για την επίτευξη της πώρωσης και αφετέρου για την κατά το δυνατό γρηγορότερη λειτουργική αποκατάσταση, είναι οι εξής:
- Ανατομική ανάταξη
- Σταθερή συγκράτηση
- Διατήρηση της αιμάτωσης
- Πρόωρη κινητοποίηση, για την αποφυγή δυσκαμψίας